Về Côn Đảo, dường như trong mỗi người đều có cảm xúc rất thiêng liêng khi đặt từng bước chân bâng khuâng trong khu Nghĩa trang Hàng Dương. Đặc biệt đêm xuống, Nghĩa trang Hàng Dương chợt lung linh và trở thành chốn tâm linh với bao điều kỳ diệu…

Ở Côn Đảo dường như đêm rất ngắn và nhịp sống của cư dân trên hòn đảo này rất khác so với mọi địa danh trên đất liền. Đã gần 11 giờ đêm song các cửa hàng, khách sạn, nhà nghỉ, nhà dân ở thị trấn nhỏ này vẫn sáng đèn; đường sá nhộn nhịp từng đoàn người và xe ôtô đi, về… Đây là thời điểm nhiều người dân và khách du lịch mới bắt đầu đi viếng Nghĩa trang Hàng Dương và mộ của anh hùng Võ Thị Sáu.

Bước vào cổng nghĩa trang, chúng tôi thực sự ngỡ ngàng: Toàn bộ Nghĩa trang Hàng Dương rộng chừng 20ha ánh đèn điện mờ ảo, người đi viếng chật kín các khu mộ và khói hương nghi ngút. Người viếng tập trung đông nhất ở Khu A (có 690 ngôi mộ – nơi có mộ của cố Tổng Bí thư Lê Hồng Phong và nhà yêu nước Nguyễn An Ninh); Khu B1 (gồm 210 ngôi mộ); đặc biệt Khu B2 (485 ngôi mộ) – nơi có mộ của anh hùng Võ Thị Sáu, anh hùng Cao Văn Ngọc và anh hùng Lưu Chí Hiếu. Trên từng ngôi mộ liệt sĩ đều được cắm những cây hương đang cháy và đặt một bông hoa tươi. Từng hàng mộ chí nằm im lìm dưới ánh đèn bảo vệ của nghĩa trang, trên từng mộ chí, những cây hương tỏa khói chập chờn huyền ảo trong đêm. Chợt một cơn gió đêm từ biển thổi về, lá khô rơi xào xạc hòa trong tiếng hàng dương rì rào tạo nên thứ âm thanh mơ hồ hư thực. Nghĩa trang Hàng Dương như một bức tranh huyền ảo, lung linh giữa đêm Côn Đảo tâm linh!

Đặc biệt, tại khu vực mộ của chị Võ Thị Sáu, người viếng tập trung đông kín nhưng không ồn ào, không chen lấn và trên gương mặt mọi người đều tỏ rõ niềm thầm kính tôn nghiêm. Từng đoàn người tự giác sắp hàng và lần lượt vào thắp hương viếng chị. Trên phần mộ của nữ anh hùng, một bát hương lớn nghi ngút khói và hoa tươi, trái cây, giấy cúng, tất cả những gì người dân mang đến đều được bày cúng trang trọng. Từng hàng người đứng lâm râm khấn vái thật lâu bên mộ chị Sáu và lưu luyến như chẳng muốn rời nơi này…

Đối với nữ anh hùng liệt sĩ Võ Thị Sáu, người con gái Đất Đỏ bất khuất, theo quan niệm của Nhân dân Côn Đảo vì chị mất khi tuổi đời còn quá trẻ nên chị rất linh. Và, những câu chuyện huyền thoại về chị Sáu chưa lý giải được đã làm cho Nhân dân Côn Đảo và nhiều du khách đều tin “cô Sáu rất thiêng”. Chưa vội bình luận, duy chỉ biết đối với Nhân dân, chị Sáu như thần hộ mệnh, nơi nương tựa niềm tin của bà con đất đảo. Bà con ở chợ Côn Đảo kể rằng, mỗi khi vào đất liền lấy hàng bà con đều ra mộ thắp hương vái cô Sáu phù hộ. Ông Bảy Oanh, một cựu tù Côn Đảo hiện làm Trưởng ban Quản lý di tích Côn Đảo cho biết, ở Côn Đảo nam nữ thanh niên trước khi làm đám cưới thường ra Nghĩa trang Hàng Dương viếng mộ cô Sáu thắp hương, cúng gương lược và khấn vái mong phù hộ cho cuộc sống lứa đôi… Dường như trong đời sống tâm linh của nhân dân Côn Đảo, chị Sáu ngoài sự ngưỡng vọng, niềm tôn kính thiêng liêng, còn là thần hộ mệnh, sự gửi gắm niềm tin trong bộn bề rủi, may của cuộc sống!

Lễ cầu siêu tại Trại 6 Khu B

Một đoàn khách chừng 20 người mang hương, hoa, trên vai mang cả ba lô, xách du lịch lặng lẽ vào viếng chị Sáu, tôi tranh thủ bắt chuyện với một bác (đó là bác trưởng đoàn) được biết, đây là đoàn Cựu chiến binh từ miền Tây lên vừa đặt chân đến Côn Đảo chưa kịp tìm nhà nghỉ đã vào viếng chị Sáu và các anh hùng liệt sĩ đang yên nghỉ tại đây. Bác cho biết, trong đoàn có mấy người đã từng bị giam cầm tại nhà tù Côn Đảo, lần đầu về thăm lại nên nóng lòng giục đoàn phải đến ngay Nghĩa trang Hàng Dương để thắp nén hương cho những người đồng đội cũ…

Đêm càng khuya, Nghĩa trang Hàng Dương càng đông người, những cựu tù về thăm lại đồng đội cũ, những đôi nam nữ, những khách du lịch thập phương… tất cả đều thành kính thắp nén nhang cho bao người đã khuất. Những liệt sĩ có tên, những liệt sĩ chưa có tên, những người con ưu tú  đã ngã xuống vì độc lập tự do của Tổ quốc.